Ίχνη στην άμμο της ανάγνωσης

Οι πορείες της ανάγνωσης ακολουθούν τις πορείες της ζωής ή σπανιότερα οδηγούν σε αυτές.

Τα πρώτα μου αναγνώσματα μετά το Βερν και τον Κρόνιν, τη Ζέη και τη Σαρρή ήταν οι μεγάλοι κλασικοί: Ουγκώ, Ζολά, Μπαλζάκ, Τολστόι και Ντοστογιέφσκι. Λίγο ως πολύ – κατά κανόνα δερματόδετα – υπήρχαν σε όλα τα σπίτια των τελών του ’70 και των αρχών του ’80. Από τα «έτοιμα» της οικογενειακής βιβλιοθήκης: ο Καζαντζάκης, ο Κονδυλάκης, ο Καρκαβίτσας, ο Ονέ, ο Σαρτρ (τη Ναυτία δεν την κατάφερα ποτέ), ο Ντίκενς.

Παράλληλα με αυτά που εξαντλούνταν άρχισε η αναζήτηση στις εκθέσεις βιβλίου – ένας πάγκος τα καλοκαίρια στο Φλοίσβο - και τα ελάχιστα βιβλιοπωλεία της μικρής μου πόλης: Στάινμπεκ, Λόντον, Βενέζης, Μυριβίλης, Καραγάτσης, Τερζάκης, Παπαδιαμάντης, Λουντέμης. Κάθε όνομα και μία περίοδος ανάγνωσης μέχρι να εξαντληθούν τα διαθέσιμα έργα. Στο Λύκειο αρχίζει να μπαίνει και η ποίηση (Ρίτσος και Ελύτης), αλλά και μια «κατάπτυστη» ανορθόδοξη εμμονή που ευτυχώς πέρασε ανεπιστρεπτί (Έριχ φον Νταίνικεν).

Στην Αθήνα τα πράγματα άλλαξαν. Οι πηγές περισσότερες, καινούρια ενδιαφέροντα και εμμονές, πιο επιλεκτικός στο επόμενο βήμα. Στην πεζογραφία έρχονται οι σουρρεαλιστές, ο Μπόρχες, ο Λάβκραφτ, ο Φώκνερ, ο Κάφκα, ο Χαμσούν, ο Τένεσσι Ουίλιαμς, ο Τουργκιένιεφ, ο Νεσίν, οι μπήτνικ. Ο Μπάροουζ στο τέλος μιας αναζήτησης πειραματισμού με τη γλώσσα και τη φόρμα ήρθε σχεδόν να καταργήσει τη σχέση με την πεζογραφία.

Παράλληλα άρχισε να κερδίζει χώρο η ποίηση (Καβάφης, Καρυωτάκης, Βρεττάκος, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος, Ρίτσος, Καρούζος, Σαχτούρης, Σεφέρης, Μαγιακόφσκι, Νερούντα). Η επικοινωνιολογία και τα ΜΜΕ (λόγω σπουδών) είναι 30 περίπου βιβλία στη βιβλιοθήκη μου, η βιβλιοθηκονομία (και εδώ λόγω σπουδών) φτηνά άφησε πίσω της κάνα δυο. Τα κόμικ με «ταλαιπώρησαν καιρό, μέχρι που τα χόρτασα και με τρυφερή συγκατάβαση ακόμη τα παρακολουθώ.

Μετά τα 30 αν και η πεζογραφία φυτοζωεί στα ενδιαφέροντά μου (Φραγκιάς, Χατζής, Μέλβιλ, Σάλιντζερ κ.α.), η ποίηση εδραιώνεται: περισσότερος Ρίτσος, Λειβαδίτης, Σινόπουλος, Λόρκα, Δημουλά – η ποίηση δεν διαβάζεται άπαξ, σε βρίσκει και τη βρίσκεις πάντα από την αρχή.

Καινούρια ήθη, η τέχνη, οι βιογραφίες και η πολιτική ιστορία. Τα κινήματα και οι μεγάλοι ζωγράφοι (το Χρονικό της τέχνης, οι σειρές του Phaidon/Καστανιώτης και της Taschen) από τη μια, ο Φρόυντ, ο Γιουνγκ, Ο Μπόρχες, ο Τζόυς, ο Λόρκα, ο Στάλιν, ο Τρότσκυ, ο Λένιν, ο Μαρξ, ο Μάο, ο Τσε, η Αχμάτοβα, η Τσβετάγεβα από την άλλη. Και δίπλα σε αυτά ο ναζισμός και ο φασισμός, η Αντίσταση και ο Εμφύλιος, ο ισπανικός εμφύλιος, ο κομμουνισμός, ο αναρχισμός, ο τροτσκισμός κ.ο.κ.

Μέσα σε όλα αυτά εισέβαλαν τα λαϊκά παραμύθια (ελληνικά και ξένα), η ιστορία του βιβλίου, της ανάγνωσης, της ομορφιάς, του ερωτισμού, η πρόσληψη του θανάτου στη Δύση, η σημειολογία, η ελληνική αρχαιότητα. Ανάγνωση και τύπος: εφημερίδες καθημερινά και τα λογοτεχνικά περιοδικά σε σχεδόν μηνιαία βάση (Διαβάζω, Δέντρο, Εντευκτήριο, Ελίτροχος, η Λέξη, οδός Πανός).

Η ανάγνωση είναι ανάσα, διάλογος σχεδόν νυχτερινός, ασφάλεια και συγκρότηση, εξομολόγηση με εξασφαλισμένο το απόρρητο των ζητούμενων. Παρόλα αυτά είναι και εικόνα: τα ίχνη της θα τα δεις σε ένα σπίτι με πολλά, λίγα ή καθόλου βιβλία. Μια τέτοια πορεία έχει σταθμούς, για διάφορους λόγους ξεχωριστούς. Γι’ αυτούς θα γράψω κάποια άλλη στιγμή.

Καλώ τους «συνομιλητές» μου bloggers για μια δική τους εξιστόρηση της αναγνωστικής τους πορείας:

http://informationavenger.wordpress.com/
http://librinfoscience.blogspot.com/
http://kosvas.pblogs.gr/
http://e-scriptorum.blogspot.com/
http://vivliothikonomos.blogspot.com/
http://www.voltitses.blogspot.com/
http://openarchives.blogspot.com/
http://www.voltitses.blogspot.com/
http://korinthos.blogspot.com/
http://kosvas.pblogs.gr/