Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2009

Οι ιδιότητες των λέξεων


Οι λέξεις, κενές περιεχομένου ή φορτωμένες νοήματα, δεν παύουν να συνθέτουν την ελπίδα της επικοινωνίας. Καταλληλότεροι να μιλήσουν για τα χαρακτηριστικά και το χαρακτήρα των λέξεων είναι οι φανατικοί χρήστες τους, συγγραφείς και ποιητές. Η ποίηση, εκλεκτική στη συνάφειά της με τις λέξεις αποτελεί ίσως την ψυχολογία τους, τη διερεύνηση δηλαδή των ψυχικών φαινόμενων των λέξεων. Τα πορίσματά της, αντιφατικά ή συμπληρωματικά είναι χρήσιμα εργαλεία στην αντίληψή μας για τις ιδιότητές τους.

Στο ποίημά του «Παρομοιώσεις» (μετ. Γιάννης Λειβαδάς, Ανθολογία αμερικανικής ποίησης του εικοστού αιώνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2007) ο Charles Reznikoff γράφει:


«Λέξεις σαν σταγόνες πάνω στη σόμπα -
ένας συριγμός και ύστερα χάνονται»


Σαν να απαντάει από άλλο τόπο και άλλο χρόνο, ο Μανόλης Αναγνωστάκης στην «Ποιητική» του το 1970 γράφει:


«Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Να μην τις παίρνει ο άνεμος»


Οι λέξεις είναι βέβαια άνθρωποι, όλοι το ξέρουν αυτό. Η κοινωνία των λέξεων είναι ο πολιτισμός μας, το περιεχόμενό του. Ό,τι αποκόπτεται από αυτόν κινδυνεύει. Όπως λέει ο Γιάννης Ρίτσος στα «Μονόχορδα»:

«Οι λέξεις που έμειναν έξω απ’ το ποίημα, φοβούνται»

Δεν υπάρχουν σχόλια: